جنبش تنباکوعليه قرارداد رژی

7آبان 1271- 29اکتبر: جنبش تنباکوعليه قرارداد رژی

سال 1270 شمسی (114سال قبل) به دنبال اعتراضات و درگيريهای خونين مردم عليه قرارداد رژي, ناصرالدين شاه مجبور به لغو اين امتياز گرديد و بدين ترتيب اولين حرکت سراسری مردم ايران عليه حاکميت استبدادی و قرارداد استعماری به ثمر رسيد.

 در اين اعتراض سراسری زنان ايران نيز به طور وسيع حضور داشتند. مدتی بعد از حرکت مردم، روحانيت به ميدان آمد و تازه هفده ماه پس از امضای قرارداد آيت الله ميرزا محمدحسن شيرازی مرجع بزرگ زمان که در سامرا می زيست، به دليل فشار توده های محروم و نيز بر اثر اصرار و پافشاری سيد جمال الدين اسدآبادی طی نامه محترمانه يی به ناصرالدين شاه خواستار لغو امتياز گرديد و وقتی با سکوت و بی تفاوتی شاه روبرو شد، فتوای تحريم استعمال توتون و تنباکو را صادر کرد. مردم ايران برای اولين بار بود که در جنبش تنباکو فهميدند که می توانند با اتحاد و يکپارچگی ديکتاتوری 50ساله ناصرالدين شاه را نيز وادار به تسليم کنند. 

 

 ناصرالدين شاه نيز که خود را ولی امر مسلمين می دانست و بقيه مردم را خلق شده به خاطر خودش و برده اميالش می پنداشت، به توصيه يکی از روحانيون درباری حکم تبعيد ميرزای آشتيانی که از علمای تهران و مخالف قرارداد بود را صادر کرد ولی اين کار به آتش عصيان مردم دامن زد و جمعيت تظاهرکننده درحالی که زنان در پيشاپيش آنان بودند، به سمت مسجد شاه حرکت کردند. در مسجد شاه مردم خشمگين امام جمعه تهران را که به تهديد مردم پرداخته بود، با فحش و شعار از منبر پايين کشيدند و سرانجام با لغو امتياز از جانب شاه، مردم آرام شدند. 

 

جنبش تنباکو به عنوان اولين حرکت گسترده و قهرآميز بر عليه استبداد و استعمار که توانست به طور چشمگيری زنان مبارز ايرانی را هم به ميدان بکشاند وانقلاب مشروطه را زمينه سازی کند، از اهميت ويژه يی برخوردار است. اين اعتراض اجتماعی عليه شاه مستبد و قراردادهای ميهن بربادده او آنقدر قوی بود که حتی در خود دربار هم زنان قليانها را شکستند. زنان هم چنين با آتش زدن تنباکو و شکستن چپق و قليان، اين تحريم را به پيروزی رساندند.